İLAÇ İÇMEK ORUCU BOZAR MI? | Oruçluyken ilaç, hap veya şurup içmek orucu bozar mı DİYANET?

ORUÇLUYKEN İLAÇ İÇMEK ORUCU BOZAR MI? | Ramazan ayının gelişiyle birlikte oruç ibadetini idrak eden milyonlarca Müslüman, orucun hangi durumlarda bozulacağını araştırıyor. Oruç tutmak amacıyla niyet edilmesinin ardından iftar vaktine kadar insanların bir şey yiyip içmemesini emreden İslamiyet, güneşin doğuşundan gün batımına kadar bu açlığın sürdürülmesini buyurmuştur. Peki oruçluyken ilaç içmek orucu bozar mı? İşte Diyanet'in açıklamalarıyla merak edilenler...

ORUÇLUYKEN İLAÇ KULLANMAK ORUCU BOZAR MI DİYANET?

İslâm'ın beş temel esasından biri olan oruç; fecr-i sâdıktan (tan yerinin beyazlığından) güneşin batmasına kadar yeme, içme ve cinsî münasebetten uzak durarak îfâ edilen bir ibâdettir. Buna binaen oruç; yemek, içmek, cinsel ilişki ve bunların kapsamına giren şeylerle bozulur.

Hanefi mezhebinden İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed'in görüşüne ve bu doğrultuda Osmanlı'da Fetvâhane-i Âli'nin verdiği fetvaya ve Kurulumuzca daha önceki yıllarda alınan kararlara uygun olarak 2005 yılında Kurulumuz, besleyici ve keyif verici olarak kullanılmayan aşıların iğne şeklinde uygulanmasının orucu bozmayacağı hükmüne varmıştır. Aşağıda açıklandığı gibi, günümüzde uluslararası fetva meclislerinin görüşleri de bu yöndedir.

İğne ve aşı bağlamında tedavi yöntemleriyle ilgili olarak vücûda verilen maddeler ve uygulanan tedavi yöntemlerinden orucu bozanlar şunlardır:

Vücûda kan vermek

Vücuda serum vermek

Vitamin içerikli iğne yaptırmak

Gıda ve keyif verici enjeksiyonlar

Su, yağ ve benzeri gıda özelliği taşıyan dışarıdan bir maddenin vücûda verilmesiyle uygulanan endoskopi, kolonoskopi, bölgesel ve genel anestezi yaptırmak

Periton diyalizine girmek

Damara serum verilerek yapılan hemodiyaliz

İğne ve aşı bağlamında tedavi yöntemleriyle ilgili olarak uygulanan tedavi yöntemlerinden orucu bozmayanlar ise şunlardır:

Salgın hastalıklar için yapılan aşılar

Ağrıyı dindiren iğneler

Besleyici içeriğe sahip olmayan sırf tedavi maksatlı iğneler

Lokal anestezide kullanılan vücûdun belli bir yerini uyuşturmak için vurulan iğneler

Hastaya herhangi bir sıvı maddesi verilmeden hemodiyaliz yaptırmak

Anjiyo ve biyopsi yaptırmak

Vücûda merhem sürmek

Vücûda ilaçlı bant yapıştırmak

Oruçlu bir kimsenin meşru mazeret olmaksızın gıda veya ilaç cinsinden bir şeyi su ile veya susuz olarak yemesi/içmesi orucu bozar. Bu durumlarda kefaret gereklidir. Ancak oruç bozmayı mübah kılacak ölçüde bir rahatsızlık sebebiyle ilaç alınmış ise oruç bozulur. Fakat kefaret gerekmez. Başka bir zamanda kazası yapılmalıdır.

Tedavi amaçlı kullanılan merhem ve ilaçlı bantlar ise orucu bozmamaktadır. Bu tedavi yöntemlerinde deri üzerindeki gözenekler ve deri altındaki kılcal damarlar yoluyla vücuda sürülen merhem, krem vb. şeyler kana karışmaktadır. Ancak cildin bu emişi çok az ve yavaş olduğundan, ayrıca yeme içme anlamına gelmediğinden oruç bozulmaz.

Ancak, nefes darlığı dışında oruç tutmaya engel başka sağlık problemi bulunmayan astım hastaları, soluk almayı rahatlatacak özel spreyi ağızlarına püskürterek oruç tutabilirler. Ağza püskürtülen bu ilaçlar orucu bozmaz. Çünkü bu spreyden bir kullanımda 1/20 ml. gibi çok az bir miktar ağza sıkılmaktadır. Bunun da önemli bir kısmı ağız ve nefes boruları cidarları tarafından emilip yok olmaktadır. Bundan geriye kalan miktarın tükürükle mideye ulaştığı konusunda ise, kesin bir bilgi yoktur.

Abdest alırken ağızda kalan su ile kıyaslandığında, bu miktarın çok az olduğu görülmektedir. Oruçlunun, abdest alırken ağzına aldığı sudan kalan miktarın mideye ulaşması hâlinde orucun bozulmayacağı konusunda hadis-i şerifler vardır. (Dârimî, es-Sünen, Savm, 16) Bu konuda icma oluşmuştur.

Ayrıca, misvaktan bazı kırıntıların ve kimyevi maddelerin mideye ulaşması kaçınılmazdır. Hâl böyle iken Hz. Peygamberin (s.a.s.) oruçlu olarak misvak kullandığı, sahih hadis kaynaklarında yer almaktadır (Buhârî, Savm, 27; Tirmizî, Savm, 29). Diğer taraftan, "kesin olarak bilinen, şüphe ile bozulmaz." kaidesi gereğince, mideye bir şeyin ulaşıp ulaşmadığı konusundaki şüphe ile de oruç bozulmaz. Bu itibarla astımlı hastaların, rahat nefes almalarını sağlamak amacıyla ağza püskürtülen oksijenli ilaç, orucu bozmaz (DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar).

ORUÇLUYKEN HAP, ŞURUP İÇMEK ORUCU BOZAR MI?

Oruçlu bir kimsenin meşru mazeret olmaksızın gıda veya ilaç cinsinden bir şeyi su ile veya susuz olarak yemesi/içmesi orucu bozar. Bu durumlarda kefaret gereklidir. Ancak oruç bozmayı mübah kılacak ölçüde bir rahatsızlık sebebiyle ilaç alınmış ise oruç bozulur. Fakat kefaret gerekmez. Başka bir zamanda kazası yapılmalıdır.

Tedavi amaçlı kullanılan merhem ve ilaçlı bantlar ise orucu bozmamaktadır. Bu tedavi yöntemlerinde deri üzerindeki gözenekler ve deri altındaki kılcal damarlar yoluyla vücuda sürülen merhem, krem vb. şeyler kana karışmaktadır. Ancak cildin bu emişi çok az ve yavaş olduğundan, ayrıca yeme içme anlamına gelmediğinden oruç bozulmaz.

ORUÇLUYKEN KREM, MERHEM, YAĞ SÜRMEK ORUCU BOZAR MI?

Deri üzerindeki gözenekler ve deri altındaki kılcal damarlar yoluyla vücuda sürülen yağ, merhem ve benzeri şeyler emilerek kana karışmaktadır. Ancak cildin bu emişi, çok az ve yavaş olmaktadır. Diğer taraftan bu işlem, yeme içme anlamına da gelmemektedir. Bu itibarla, deri üzerine sürülen merhem, yapıştırılan ilaçlı bantlar orucu bozmaz (DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar; bkz. Merğînânî, el-Hidâye, II, 263-264; Kâsânî, Bedâî', II, 98; İbn Âbidîn, Reddü'l-muhtâr, III, 366, 367).

ORUCU BOZAN ŞEYLER NELERDİR?

Orucun temel unsuru, yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak, nefsi bunlardan mahrum bırakmak olduğu için, oruçlu iken bunlar ve bu anlama gelecek davranışlar orucu bozar. Yemek ve içmek, yenilip içilmesi mûtat olan her şeyi kapsamı içine alır. Sigara, nargile gibi keyif veren tütün kökenli dumanlı maddeler ile uyuşturucular ve tiryakilik gereği alınan tüm maddeler oruç yasakları kapsamına girer (İbn Âbidîn, Reddü'l-muhtâr, III, 386-387). Her ne sebeple olursa olsun, ağızdan alınan ilaçlar da aynı hükme tabidir.