İslamiyet açısından büyük öneme sahip olan ve Hicri takvime göre yılın son ayı kabul edilen Zilhicce ayı hakkında araştırmalar hız kazandı. İslam dininin farz kıldığı Hac ibadetinin gerçekleştirilmesi ve iki büyük dini bayramdan biri olan Kurban Bayramı'nın bu ayda eda edilmesi sebebiyle önem arz eden Zilhicce ayı hakkında arama motorlarında araştırılan 'Zilhicce ayı ne zaman 2024? Zilhicce nedir, neden önemlidir, faziletleri nelerdir? Zilhicce orucu ne zaman tutulacak?' sorularının cevabını haberimizde derledik.
ZİLHİCCE AYI NE ZAMAN 2024?
Hicri takvime göre yılın 12. ve son ayı olan Zilhicce ayı, 2024 yılında 7 Haziran Cuma günü itibarıyla başladı. Zilhicce ayının 10. gününde eda edilen Kurban Bayramı ise, 16 Haziran'da başlayacak ve 4 gün sürecek.
ZİLHİCCE NEDİR, NEDEN ÖNEMLİDİR?
"Zilhicce (zülhicce, zülhacce), lunar calendarın son ayı olan bir kelime olarak sözlükte "hac ayı" anlamına gelir. Zilhicce ayı, Kur'an-ı Kerim'de bahsi geçen hac aylarından biridir. Hicrî takvimdeki Şevval ve Zilka aylarının tamamı ile Zilhicce ayının ilk 10 günü hac ayları olarak adlandırılır. Zilhicce ayı, hac menasikinin ve Kurban bayramının kutlandığı günleri içerir.
Bu değerli zamanlarda müminler, kardeşlik ruhuyla birbirlerine yaklaşır. Kurban, içtenlik ve samimiyetin bir göstergesi olarak kabul edilir ve Allah'a yakınlık kazanmanın bir yoludur. Kurban etlerinin paylaşılması, kullar arasında yakınlaşmaya dönüşür. Kurban bayramı, Zilhicce'nin onuncu günü başlar ve dört gün boyunca devam eder. Bu ayın onuncu günü "nahr/zebh günü", on-on ikinci günleri "eyyâm-ı nahr" veya hacıların Mina'da bulunmaları nedeniyle "eyyâm-ı Minâ", on bir-on üçüncü günleri de "eyyâm-ı teşrîk" olarak adlandırılır.
Zilhicce'nin dokuzuncu gününde Arafat vakfesi, öğle vakti ile onuncu günün fecr-i sadık arasında gerçekleştirilir. Zilhicce'nin sekizinci günü "terviye", dokuzuncu günü ise "arefe" olarak bilinir. Onuncu gün ise Kurban bayramının birinci günüdür. Müfessirlerin çoğunluğu, Fecr Suresi'nin 2. ayetinde bahsedilen on gecenin Zilhicce ayının ilk on gecesi olduğu görüşündedir (Şevkânî, Fetḥu'l-ḳadîr, V, 432). İbn Abbas'ın, "Bilinen günlerde Allah'ın ismini anın" şeklinde çevrilen (el-Hac 22/28) ifadesini de Zilhicce'nin ilk on günü veya teşrik günleri olarak yorumladığı bilinmektedir.
Bu ayın ilk on günü, hem hac mevsiminin hem de haram aylarının içinde yer alması nedeniyle büyük bir fazilet taşır. Peygamber Efendimiz (sas), bu on gün içinde yapılan salih amelden daha sevimli bir amel olmadığını belirtmiştir (Buhârî, Îdeyn, 11). Zilhicce'nin ilk dokuz günü oruç tutmak tavsiye edilir. Hz. Peygamber (sas), özellikle arefe gününde tutulan oruca ayrı bir önem vermiştir. Dolayısıyla bu günleri oruç ve diğer ibadetlerle değerlendirmek önemlidir. Yorgun düşme ihtimali bulunan hacıların Zilhicce'nin sekizinci ve dokuzuncu günlerinde, özellikle vakfe gününde oruç tutmamaları mekruh sayılır.
Resûl-i Ekrem'den nakledilen bir hadise göre, kurban kesmeyi planlayan bir kişi, Zilhicce ayına girdiğinde kurbanını kesene kadar saçını ve tırnaklarını kesmemelidir (Müslim, "Eḍâḥî", 42; Ebû Dâvûd, "Ḍaḥâyâ", 2-3; İbn Mâce, "Eḍâḥî", 11). Bu hadisi dikkate alan Mâlikî, Şâfiî ve bazı Hanbelî fakihlere göre, kurban kesen kişi, Zilhicce ayına girdiğinde kurbanını kesene kadar saçını ve tırnaklarını kesmemelidir ve bu aksi takdirde mekruh kabul edilir."
ZİLHİCCE AYININ FAZİLETLERİ NELERDİR?
Diyanet'in resmi internet sitesinde, Zilhicce ayının faizletleri şu ifadelerle ele alınmıştır:
"Fecr suresinin 2. âyetinde geçen "on gece" ile, tercih edilen yoruma göre, hac ayı olan Zilhicce'nin ilk on gecesi kastedilmiştir (Râzî, Mefâtîhu'l-ğayb, XXXI, 163). Zilhicce'nin ilk on gününün faziletine işaretle, Hz. Peygamber (s.a.s.); "Allah katında şu on günde işlenecek salih amelden daha sevimli bir amel yoktur." buyurmuş, sahabîler, "Ey Allah'ın Resûlü! Allah uğrunda yapılacak cihattan da mı üstündür? " diye sormuşlar. Bunun üzerine Resûlullah (s.a.s.); "Evet, Allah yolunda cihat etmekten de. Ancak malını ve canını tehlikeye atarak cihada çıkan, şehit olup dönmeyen kimsenin cihadı başka. (O, bundan üstündür.)" (Buhârî, Îdeyn, 11) buyurmuştur.
Zilhicce'nin bu on gününün fazileti hac ibadetinin bu ayda yapılmasından kaynaklanmaktadır (İbn Hacer, Feth, II, 459). Zira bu günlerde hac ibadetinin bir kısım menâsiki yapılmakta bir kısmı da (ziyaret tavafı, şeytan taşlama gibi) ardından gelen teşrik günlerinde gerçekleştirilmektedir. Zilhicce ayının dokuzuncu günü olan kurban bayramının arefesinde tutulan orucun da çok faziletli olduğu rivayetlerde zikredilmiştir (Müslim, Sıyâm, 196, 197; Ebû Dâvûd, Savm, 64; Tirmizî, Savm, 46)."
ZİLHİCCE ORUCU NE ZAMAN TUTULACAK?'
Zilhiccenin ilk dokuz günü oruç tutmak müstehap kabul edilmiştir. İsteyen tamamını tutabileceği gibi birkaç gününü de tutabilir.
Zilhicce'nin dokuzuncu günü olan Arefe gününün dinde önemli bir yeri vardır. Hz. Peygamber (sas) bugünü oruçlu geçirme ile ilgili olarak "Arefe günü tutulan orucun geçmiş ve gelecek birer yıllık günahları bağışlayacağı Allah'tan umulur." (Müslim, Sıyâm, 196-197) buyurmuştur.
Fakat hacda olanların, yapacakları ibadetleri aksatmamaları, sıkıntı ve hâlsizliğe düşmemeleri gerekçesiyle Arefe günü oruç tutmamaları daha uygundur (Ebû Dâvûd, Savm, 64).
