TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI NEDİR? | Türklerin tarih boyunca Orta Asya'dan başlayarak farklı coğrafyalara yayılmasını, farklı kültürlerle etkileşimini ve kendi özgün kültürlerini oluşturmasını anlamak ve Türk dilleri konuşan devletler arasında kapsamlı iş birliğini teşvik etmek için kurulan Türk Devletleri Teşkilatı, 'Altı devlet bir millet' sloganıyla hareket etmektedir. Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirvesi ile temeli atılan Türk Devletleri Teşkilatı hakkında arama motorlarında sorgulanan 'Türk Devletleri Teşkilatı neden kuruldu, ne işe yarar, üye ülkeler hangileri?' sorularının cevabını sizler için derledik.
TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI NEDEN KURULDU?
Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) veya eski adıyla Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi), genel amacı, Türk dilleri konuşan devletler arasında kapsamlı iş birliğini teşvik etmek olan bir hükûmetlerarası kuruluştur.
Türk Devletleri Teşkilatının temeli, 1992 yılında Türkiye'nin başkenti Ankara'da ilki düzenlenen Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirvesi ile atılmıştır. 2006 yılında ise dönemin Kazakistan cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından teşkilat haline getirilmesi önerilmiş olup 3 Ekim 2009 tarihinde Nahçıvan'da imzalanan Nahçıvan Anlaşması ile konsey olarak yapılandırılmıştır. 12 Kasım 2021 tarihinde düzenlenen 8. Türk Devletleri Teşkilatı İstanbul Zirvesi sırasında Türk Devletleri Teşkilatı olarak yeniden yapılandırılmıştır.
TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI NE İŞE YARAR?
Örgüt; Türk Konseyi adıyla, 1992-2010 yılları arasında yapılan Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirvesi sonrasında, Türk dilleri konuşan ülkeler arasındaki bağın güçlendirilmesi amacıyla 3 Ekim 2009 tarihinde Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye arasında imzalanan Nahçıvan Anlaşması ile kurulmuştur. Konseyin kurucu Genel Sekreteri Halil Akıncı'ya göre "Türk Konseyi, Türk devletlerinin tarihteki ilk gönüllü ittifakı olmuştur."
30 Nisan 2018'de Özbekistan'ın Türk Dili Konuşan Ülkeler İş Birliği Konseyine katılacağı ve örgütün yaklaşan Bişkek zirvesine katılacağı açıklandı ve 14 Eylül 2019'da tam üye oldu. Macaristan ise 2018'in sonlarından bu yana gözlemci üye statüsündedir. Ancak gelecekte tam üyelik başvurusunda bulunabileceği açıklanmıştır.
12 Kasım 2021 tarihinde İstanbul'daki Demokrasi ve Özgürlükler Adası'nda düzenlenen 8. Türk Devletleri Teşkilatı İstanbul Zirvesi'nde, örgütün adı Türk Devletleri Teşkilatı olarak değiştirilmiş ve Türkmenistan gözlemci ülke olarak teşkilta dâhil olmuştur. Teşkilatın Genel Sekreterliği, İstanbul'da; ilişkili kurumları olan diğer Türk dünyası iş birliği kurumları olan Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı, Ankara'da; Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi ve Türk Kültür ve Miras Vakfı, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de; Uluslararası Türk Akademisi ise Kazakistan'ın başkenti Astana'da bulunmaktadır.
TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI ÜYE ÜLKELER HANGİLERİ?
👉Türkiye Cumhuriyeti
👉Özbekistan
👉Azerbaycan
👉Kazakistan
👉Kırgızistan
TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI GÖZLEMCİ ÜLKELER HANGİLERİ?
📍 Macaristan
📍 Kuzey Kıbrıs
📍 Türkmenistan
💥Gelecekteki olası üyeler ve gözlemciler: 2020 yılında Kırım Tatar asıllı Ukrayna Dışişleri Bakan yardımcısı Emine Ceppar, Ukrayna'nın gözlemci olmak istediğini açıklamıştı.
Öte yandan 3 Mayıs 2021'de Afganistan İslam Cumhuriyeti resmî olarak gözlemci statüsü için başvurmuştu. Ancak başvurunun Taliban'ın Afganistan İslam Cumhuriyeti'ni Afganistan İslam Emirliği'ne çevirmesinden hemen önce olması sebebiyle başvuru durumu şu an belirsizdir.
