Türkiye'nin 100. yılında yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekili seçimlerine sayılı gün kala konu hakkında araştırmalar hız kazandı. Parmak boyama uygulamasının yapılmayacağı seçimlerde, yaklaşık 5 milyon genç seçmen ise ilk kez oy kullanacak. Peki seçmen kağıdı olmadan oy kullanılır mı? Oy kullanırken yapılması ve yapılmaması gerekenler nelerdir? İşte oy kullanırken gerekli belgeler ve tüm bilinmesi gerekenler...
SEÇMEN KAĞIDI OLMADAN OY KULLANILIR MI?
Oy verme günü yanınıza Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan; Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı (TCKK), nüfus cüzdanı, geçici kimlik belgesi, resmî dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hâkim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askerî kimlik kartı gibi kimliğini tereddütsüz ortaya koyan resimli, resmî nitelikteki belgeyi yanınızda bulundurmayı unutmayınız. Üzerinde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası olmayan resimli ve resmî bir kimlik belgesi ibraz eden seçmenin oy kullanabilmesi için, bu belgelerin yanında ayrıca seçmen bilgi kâğıdını veya nüfus müdürlüklerince verilmiş nüfus kayıt örneğini ibraz etmesi şarttır.
OY KULLANIRKEN YAPILMASI GEREKENLER NELERDİR?
1. ADIM
Seçmen kimlik kartını verecek.
Seçmenin adı sandık seçmen listesinde bulunacak.
Sandık kurulu başkanı, kanuna uygun biçimde hazırlanmış ve mühürlenmiş oy zarfı ile birleşik oy pusulasını, hiçbir tarafında herhangi bir işaret bulunmadığını ve arkasının sandık kurulu mührü ile mühürlü olduğunu, kurul üyelerine, müşahitlere ve seçmene gösterdikten sonra "TERCİH" veya "EVET" mührünü seçmene vererek kapalı oy verme yerini gösterecek.
Başkan tarafından seçmene kapalı oy verme yerine girmeden önce; birleşik oy pusulalarında tercih ettiği cumhurbaşkanı adayı, siyasi parti, ittifak veya bağımsız aday için ayrılan bölümden dışarı taşırmamak suretiyle "TERCİH" veya "EVET" mührünü basması, "TERCİH" veya "EVET" mührü dışında herhangi bir yerine imza atmaması veya işaret koymaması, aksi halde oyunun geçersiz sayılacağı, birleşik oy pusulasını düzgün bir şekilde katlayıp zarfa koyması ve yapıştırması gerektiği uyarısı yapılacak.
2. ADIM
Seçmenin; cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla kapalı oy verme yerine girmesinin yasak olduğu ve cezasının bulunduğu, bu tür cihazlar varsa oy verme işlemi bittikten sonra iade edilmek üzere bırakılması gerektiği, birleşik oy pusulalarından başka, zarfa hiçbir şey koymaması, aksi halde oyun geçersiz olacağı, hata veya başka bir nedenle yeni bir birleşik oy pusulası verilemeyeceği, cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimi oy pusulalarının aynı zarfa konulacağı açıklanacak.
3. ADIM
Seçmen, sandık kurulu başkanının açıkladığı şekilde hareket ettikten sonra kapalı oy verme yerinden çıkıp, zarfı sandığa bizzat atacak.
4. ADIM
Kurul başkanı oyunu kullanan seçmene kimlik kartını verirken seçmen listesindeki adı karşısına imza cetveli kullanarak imzasını attıracak.
Seçmen, imza atmasını bilmiyor veya herhangi bir engeli nedeniyle imza atacak durumda bulunmuyorsa, sol elinin başparmağını basacak. Sol elinin başparmağı olmayanların hangi parmağını bastığı listenin imza bölümüne ayrıca yazılacak.
5. ADIM
Sandık kurulu başkanı, oyunu kullanmış, mührünü teslim etmiş ve sandık seçmen listesini imzalamış seçmenlerin, seçmen bilgi kâğıdının arka yüzünü imzalayıp mühürledikten sonra kimliği ile birlikte kendisine iade edecek.
İTTİFAKLARA OY VERİRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
"İttifak alanı" içerisine basılan mühür, ittifaka sayılıyor. "İttifak alanında olmayan partilere" basılan mühür, direkt olarak o partiye gidiyor. İttifak partileri için kullanılan oylar, ittifaktaki her bir partinin kendi oyu ile ittifakın ortak oylarının toplamından oluşuyor. Oy pusulasındaki ittifak alanında bulunan partilerden birine değil de bu alanın herhangi bir yerine basılan oylar geçerli sayılıyor ve ittifakın ortak oyları hanesine yazılıyor.
İttifak alanı içerisine ancak iki partiye birden ya da iki partinin ortasına basılan mühür ittifakın ortak oyu sayılırken ittifaktaki bir partiye sayılmıyor.
Birden fazla cumhurbaşkanı adayına, aynı ittifak içinde yer almayan birden fazla siyasi partiye, birden fazla ittifaka veya birden fazla bağımsız adaya ayrılan alana taşmış "TERCİH" veya "EVET" mührü bulunan oylar ise geçerli sayılmıyor.
OY KULLANIRKEN YAPILMAmaSI GEREKENLER NELERDİR?
"EVET" ya da "TERCİH" mührü basılmayan, birden fazla ittifaka, aynı ittifakta yer almayan parti veya adaya mühür basılan oylar geçersiz olacak.
Oy pusulasının bütünlüğünün bozulacak şekilde yırtılması veya koparılması, pusula üzerine mühür dışında veya mühür yerine herhangi bir özel işaretin, isim, imza kaşesi veya parmak izinin basılması da kullanılan oyun geçersiz sayılmasına neden olacak.
Oy pusulasının belirgin bir şekilde karalanması, çizilmesi veya işaretlenmesi, zarftan işaret amacı taşıyan herhangi bir madde çıkması hallerinde de oylar geçersiz sayılacak.
Oy pusulalarından başka, zarfa hiçbir şey konulmayacak, aksi halde kullanılan oy geçerli olmayacak.
OY KULLANIRKEN GEREKLİ BELGELER 2023
Seçmenlerin, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan resimli ve resmi nitelikteki kimliğini yanında bulundurması zorunlu olacak. Bu belgeler nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hâkim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askeri kimlik kartı gibi, "kimliğini tereddütsüz ortaya koyan" resimli, resmi nitelikteki belgeler.
