'Sabit kira artışı nasıl yapılacak, kira artış oranı nasıl hesaplanır; ev kiralarında yeni düzenleme ne zaman açıklanacak, ne zaman uygulanmaya başlayacak?' soruları gündemde yerini aldı. Her ay açıklanan enflasyon oranının ardından belli olan kira artış oranlarında (TÜFE) görülen artışa müdahale etmek için hazırlık yapan Bakanlıklardan açıklama geldi. İşte yeni dönem kira hesaplamalarına dair merak edilenler ve sabit oran kira artış formülünün detayları...
KİRA ARTIŞ ORANI NASIL HESAPLANIR?
Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatı üzerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve ilgili bakanlıklarda ortak bir çalışma başlatıldı. Bu bağlamda, yeni kira düzenlemesinin detayları da merak edilmeye başladı.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ kira artışında yapılan yeni düzenlemenin ardından TÜFE'nin değil sabit oranın uygulanacağını açıkladı.
TÜFE'YE GÖRE KİRA ARTIŞI KALDIRILDI MI?
Kira artış oranı hesaplamasında yapılacak düzenlemenin ardından TÜFE'nin kaldırılmasına karar verildi. Bu kapsamda yeni kira artışlarının TÜFE'ye göre değil sabit orana göre belirleneceği kesinleşti.
Adalet Bakanı Bozdağ, yeni düzenlemeye ilişkin, "Oran üzerinden bir belirleme yapacağız. Miktar üzerinden değil. Çünkü oran üzerinden bir belirlemenin makul olacağını düşünüyoruz. Oran üzerinden yaptığımızda maliyet her miktara göre farklı şekilde oluşacaktır. Son aşamaya gelindiğini ifade etmek isterim. Bu, geçici bir düzenleme olacaktır, altını çizeyim. Kalıcı bir düzenleme değil, geçici bir düzenleme yapacağız. Süre bittikten sonra da bu eski hale devam edeceğiz." diyerek açıklama yaptı.
KİRA ARTIŞINDA SABİT ORAN NEDİR, DEĞİŞKEN BİR ORAN MI OLACAK?
"Kira artışlşarında değişken bir oran mı olacak?" sorusunun cevabını veren Bozdağ, kira artışında sabit orana dair şu açıklamayı yaptı:
"Şimdi sabit bir oran olacak. Yine TÜFE vesaire gibi bir esas alınacak ama oran dediğimizde şu anda bu rakamlar yüksek. Bu yüksek rakamların her tarafın kabul edeceği makul bir orana çekilmesi. Ev sahiplerinin, talep sahibi olan kiracıların da hukukunu koruyan, külfeti paylaştıran bir formülü ortaya koyacağız.
Ev sahibinin ve kiracının hukukunu koruyarak kiralarda fahiş fiyatların önüne geçmek için bir formül arayışı içindeyiz. Oran üzerinden bir belirleme yapacağız. Miktar üzerinden değil. Çünkü oran üzerinden bir belirlemenin makul olacağını düşünüyoruz. Bu, geçici bir düzenleme olacaktır, altını çizeyim. Kalıcı bir düzenleme değil. Süre bittikten sonra da bu eski hale devam edeceğiz"
Bekir Bozdağ, denetim mekanizmasının nasıl olacağı konusunda da çalışmaların devam ettiğini paylaştı.
KİRA ARTIŞINDA DÜZENLEME: DÖRT BAKANLIK DEVREEDE
Kiralarda yaşanan artışın özellikle İstanbul'da büyük bir soruna dönüştüğünün altını çizen Bozdağ, "Bu konuda, dört bakanlık çalışma yapıyoruz. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nda benim de katıldığım son toplantıda, bazı başlıklar üzerinde duruldu. Birinci başlık ilk defa kiraya verecek ev sahibi ile kiraya tutacak kişi arasında kira miktarıyla ilgili nasıl bir ölçü konabilir, iki tarafın hukukunu koruyan bununla ilgili çalışma yapılması talimatını verdik. Arkasından oturanlarla ilgili artış oranı nasıl olacak, ne olacak, neye göre yapılacak, TÜFE, TEFE, diğer enflasyon rakamları, başka şeyler, bütün bunları da dikkate alarak hem ev sahibinin hem de kiracının hukukunu koruyan ortak bir formülle ilgili çalışmalar yapılıyor" diyerek Bakanlıkların başlattığı çalışmaların detaylarını paylaştı.
KİRA ARTIŞ DÜZENLEMESİNDE AVRUPA'DAKİ DÜZEN DE İNCELENİYOR
Avrupa'da da kira artışlarında sorunlar yaşandığını ve devletlerin bunlar için formüller geliştirdiğini aktaran Bozdağ, "Evin maliyeti üzerinden, emlak değeri üzerinden bir oranlamayla hesap yapan ülkeler var. Vergi geliri üzerinden oranlamayla hesap yapan yerler var. Bu konuda dünyada muhtelif örnekler var. Biz bu örnekleri inceliyoruz. Bize yakın, toplumumuzun kabul edebileceği, doğru olduğunu düşündüğümüz örneklerden istifade edebiliriz. Hollanda'da ve başka ülkelerde bu anlamda birtakım düzenlemeler var. Böylesi bir zamanda fırsatçılık yaparak, fahiş fiyatla hak etmediği kira bedeli almak isteyenin önüne geçilecek. Yoksa hak ettiği kira bedelini herkes alacak. Herkes evini dilediği gibi kiraya verecek, ona bir müdahale yok. Bir çerçeve çizildi ve konu üzerinde çalışmalar devam ediyor. İlk defa kiraya vermede de devam eden kira sözleşmesi içerisinde kira arttırımında da belli bir oranın konmasının faydalı olacağı değerlendirildi" diyerek kira artışlarında son durumu özetledi.
"TERAZİYİ DENGELİ TUTABİLMEK"
Cezai yaptırımlar konusuna ilişkin açıklama yapan Bozdağ, "Buradaki amaç birilerini cezalandırmak değil, işin doğrusu teraziyi dengeli tutabilmek. Bir ihtilaf oluşursa yargıya gidecek, cezayı gerektiren bir konu değil. Herhangi bir ceza da burada öngörülmesi söz konusu değil. Çünkü sözleşmeden dolayı hürriyeti bağlayıcı bir ceza konulmayacağı Anayasa'nın 38. Maddesi'nde açık bir şekilde ifade ediliyor. O yüzden herhangi bir cezai yaptırım düşünülmüyor" ifadelerini kullandı. "Türkiye'deki durum geçici bir durum, bizim yaptığımız da geçici bir düzenleme" diyen Bozdağ şöyle devam etti: "Borçlar Hukukumuzda bu konuda yeteri kadar hatta fazlasıyla hüküm var. O hükümlerin sağlıklı işlemesi halinde zaten sorun söz konusu değil. Olan şey, bu hükümlere rağmen işleyen fazla kira talepleri. Enflasyonun da TEFE'nin de TÜFE'nin de ortalamasının da hepsinin üstünde istenen bir şey var. Oranlar konulursa oranı kimse geçemeyecek. Biz bakanlık olarak yeni dönemde kira ihtilaflarını arabulucuya devretmeyi hedefliyoruz. Kısa sürede mesele halledilecek ve usul ekonomisi bakımından tasarruf yapılacak. Çıkacak yasada, oranlar konulursa o oranı zaten kimse geçemeyecek." dedi.
HOLLANDA KİRA ARTIŞLARINDA HANGİ MODELE GEÇTİ?
Hollanda, yüksek kira artışlarının önüne geçmek için kira bedellerine sınırlama getirme kararı almıştı. Bu modele göre, ev sahipleri, evlerini hükümetin belirlediği değerin üzerinde fahiş fiyatlara kiraya veremeyecek.
Konutların kira bedelleri bir değerlendirme ile tespit edilirken, konuta uygulanabilecek kiranın fiyatı da "puanlama sistemi" aracılığıyla belirlenecek. Evin büyüklüğüne, oda sayısına, bulunduğu konuma göre bir puanlama yapılacak ve bu puanlamaya göre tavan fiyat uygulaması getirilecek.
