MİNSK ANLAŞMASI NEDİR? Rusya ile Ukrayna arasında imzalanan Minsk protokolünün maddeleri neler?

Rusya ve Ukrayna arasında ateşkesi hedefleyen Minsk anlaşması Eylül 2014 tarihinde imzalandı. Yedi yıldır şekillendirilen ve bölgede sessizliği sağlayan Minsk protokolünün maddeleri Rusya'nın 21 Şubat'ta attığı adımların ardından yeniden gündeme geldi…

MINSK ANLAŞMASI NEDİR?
Minsk Anlaşması, Ukrayna'nın Donbass bölgesindeki savaşı durdurmak amacıyla 5 Eylül 2014 tarihinde Rusya Federasyonu, Ukrayna, Luhansk Halk Cumhuriyeti, Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) temsilcileri tarafından imzalanan bir anlaşmadır.

AGİT himayesinde Belarus'un Minsk kentinde yapılan kapsamlı görüşmelerin ardından imzalanan Minsk Anlaşması, Donbass'taki çatışmayı durdurmak için daha önce yapılan çok sayıda girişimin ardından geldi ve acil bir ateşkes uyguladı. Anlaşma Donbas'taki savaşı durdurmayı başaramadı ve bunu 12 Şubat 2015'te kabul edilen Minsk II adlı yeni bir tedbir paketi izledi. Minsk II'de çatışmayı durdurmayı başaramadı fakat Minsk anlaşmaları, Normandiya Formatı toplantısında kararlaştırıldığı gibi, çatışmaya gelecekteki herhangi bir çözüm için temel olmayı sürdürüyor.
MINSK PROTOKOLÜ MADDELERİ NELER?
Donetsk ve Luhansk bölgelerinde 15 Şubat itibarıyla ateşkes ilan edilmesi ve bunun sıkı bir şekilde uygulanması.

AGİT'in, tarafların anlaştığı ateşkes şartlarını ve ağır silahların geri çekilmesini gözlemlemesi ve rapor etmesi.

Ukrayna'nın doğusunda güvenli bölge oluşturulması amacıyla iki taraf arasında 50 kilometre genişliğindeki bölgeden ağır silahların çıkartılması. Buna göre, 100 mm kalibreden büyük silahların 50 kilometre, taşınabilir roket sistemlerinin 70, taktik füze sistemlerinin ise 140 kilometre mesafeden ateşkes yürürlüğe girdikten sonra en fazla 14 gün içinde geri çekilmesi.

Donetsk ve Luhansk bölgelerinde ayrılıkçı faaliyetlere karışanların affedilmesi amacıyla kanun çıkartılması.

Ağır silahların bölgeden çıkartıldıktan sonra, Ukrayna kanunları göz önüne alınarak Donetsk ve Luhansk bölgelerinde yerel seçim modeli üzerinde görüşmelere başlanması. Ayrıca, en geç 30 gün içinde Ukrayna Meclisi'nin 19 Eylül'de kabul edilen Donetsk ve Lugansk'a "özel statü veren kanun" maddesi gereği karar alması.

İnsani yardımların dağıtımı, nakliyesi ve güvenliğinin sağlanması.

Tarafların elindeki esir ve tutukluların tamamının serbest bırakılması ya da takas edilmesi.

Çatışma bölgesindeki devlet sınırının tamamının Ukrayna ordusu tarafından kontrol edilmesi. Bunun yerel seçimlerden en geç bir gün sonra sağlanması.

Kiev ile doğu bölgeleri arasında sosyal ve ekonomik bağların tam olarak yeniden kurulması için model geliştirilmesi.

Ukrayna'da 2015 sonuna kadar Lugansk ve Donetsk'in özel durumunu gözeterek yerel yönetimlere genişletilmiş haklar sağlayacak anayasal reform yapılması.

Ukrayna'daki tüm yabancı savaşçıların ve silahların AGİT kontrolünde ülkeden çıkartılması.

Anlaşma maddelerinin görüşülmesi ve hayata geçmesi için üçlü (Kiev-Donetsk-Lugansk) çalışma ve temas gruplarının oluşturulması.

"Lugansk ve Donetsk'e statü veren" kanun kapsamında bu bölgedeki yerel seçimlere ilişkin konuların üçlü temas grubu çalışmaları çerçevesinde görüşülüp, karara bağlanması. AGİT bu süreçte gözlemci olarak yer alması.